Opinie | Wilders krijgt het voordeel van de twijfel, ik krijg twijfel bij elk voordeel (2024)

In het leven zit je pas echt in de penarie, zodra de meest pure vorm van ironie je niet meer laat lachen, maar juist meer kopzorgen geeft. De PVV mag namelijk niet extreem-rechts genoemd worden. In ieder geval niet meer in de Tweede Kamer. Bij uitstek dé plek waar alles gezegd mocht worden. Kopvoddentaks, nepparlement, Marokkanenprobleem, tuig van de richel, dat soort dingen. Kamervoorzitter, maar eigenlijk vooral ook PVV’er, Martin Bosma sprak Volt-Kamerlid Laurens Dassen hierop aan afgelopen donderdag. Het zou namelijk een nazivergelijking zijn, volgens Bosma. En extreem-links? Een term die hij zelf te pas en te onpas gebruikt? Dat mag wel, dat is namelijk wat anders, zo mompelde hij. Bosma weigerde alsmaar zijn woorden terug te nemen en verzuchtte ter conclusie: „It is what it is.”

In het dagelijkse leven lijkt sinds de dag van de verkiezingen weinig te zijn veranderd, maar in dezelfde berusting schuilt tegelijkertijd de nijpende nervositeit onder een deel van de bevolking. Onder wie bij mij, als in de koelkast van Geert Wilders gestationeerde Marokkaan, jongere, moslim, Hagenees, potentieel reltuig. Hoe krijgen we het voor elkaar in dit land om de dag na de verkiezingen wakker te worden en met droge ogen te aanschouwen dat een partij met een alleenheersende leider met grote afstand de grootste partij is geworden? Een politicus die van ontwrichting, rancune, haat en lak aan zowat alle democratische etiketten, een verdienmodel heeft gemaakt.

De sleutel van de macht

Om juist die politicus vervolgens zes maanden later, in een pijnlijk normale gang van zaken, de sleutel van de macht van onze democratie te geven.

Het gaat niet om de vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren. Daar zijn mooie politieke analyses over te schrijven. Het gaat erom hoe wij dit als samenleving hebben láten gebeuren. De PVV krijgt in Nederland al jaren een jaloersmakende behandeling. Bosma zei het zelf in de toespraak bij zijn aantreden als Kamervoorzitter: het vervelendste van het zijn van een PVV’er, is dat je kind niet wordt opgesteld bij het voetballen op zaterdag. De stuitende jarenlange normalisering van Wilders en zijn partij door de politiek en de media is gekmakend. Vragen hoe hij het voor elkaar wil krijgen, het verbieden van de Koran. Alle huizen binnengaan en controleren of er eentje ligt? Gevolgd door schaapachtig gelach op de achtergrond. Of vragen naar hoe hoog de zogenaamde kopvoddentaks zou moeten zijn volgens hem. En of de hoed van Ronald Plasterk dan in een gunstiger belastingtarief zou vallen.

Hobby’s en huiskatten

Jaar in jaar uit, dag in dag uit, sinds ik mijn ogen kan richten op de livestream van de Tweede Kamer, is er laconiek omgegaan met de politieke verharding vanuit de PVV naar minderheden in de samenleving. Nooit is er een echt cordon sanitaire geweest. Bij interviews en zelfs bij het Jeugdjournaal mocht Wilders uitvoerig over zijn hobby’s en huiskatten uitweiden. Op de uitslagenavond wordt hij geroemd om zijn debatvaardigheden en staat hij als elke andere partij gewoon op het scorebord, alsof zijn legitimiteit niet in twijfel moet worden getrokken. Oppositie, gedoogsteun, moties, televisiedebatten, het Kamervoorzitterschap, het lijkt alsof er nooit een vuiltje aan de lucht is geweest. En ondertussen werd ons democratisch geweten langzaamaan afgebroken.

Wilders en consorten kregen en krijgen altijd nog het voordeel van de twijfel. Wat er ook wordt gedaan, leugen of waarheid, veroordeeld of niet, extreem of milder, meer of minder. „Laat hem maar laten zien wat hij in petto heeft”, hoor ik in straatinterviews. Zelfs jarenlang destructief vanaf de zijlijn wauwelen wordt rijkelijk beloond. Precies het tegenovergestelde van het wantrouwen dat de lijdend voorwerpen (moslims, migranten) van zijn politieke versnipperaar decennialang krijgen. Of het nu is bij een sollicitatie of een verkeerscontrole. Je hoeft niet veel te doen om buitenspel te staan. Twijfel bij elk voordeel. En nu krijgt hij een kabinet. Voordat hij erna, hoogstwaarschijnlijk in zijn tweede kabinet, premier mag worden. We stonden erbij en keken ernaar. Het is maar goed ook dat ik in zijn koelkast zit, want anders kwam er ondertussen wel stoom uit mijn oren van deze mentale acrobatiek.